89….ik hoop het niet te worden….

…….zei ze vastberaden toen ze mij feliciteerde met de verjaardag van mijn moeder vandaag. Haar man en mijn moeder verblijven op dezelfde afdeling. Bijna dagelijks bezoekt ze haar man, en ik heb de afgelopen maanden respect voor haar opgebouwd. Tachtig is ze, maar de leeftijd van mijn moeder hoopt ze niet te halen. Nee, zei ze, ik heb genoeg ellende gehad en gezien, en nu mijn man hier ook verblijft hoeft het voor mij niet meer. Ik denk dat ik haar wel begrijp, haar man herkent haar niet meer, en praten doet hij ook niet meer. Ze heeft als zovelen op haar leeftijd een gedwongen lat relatie. Tot voor kort stond ik hierbij niet stil, ik had er nooit mee te maken gehad. Mijn moeder komt uit een gezin met elf kinderen, en alleen haar oudste zus ging haar voor met dementeren. Zij was net als mijn moeder ook weduwe toen de ziekte zich openbaarde.

Vanaf het begin zag ik Annie bezig met de medebewoners van de afdeling. Ik vond haar een beetje een bemoeial toen ik haar pas kende. Ze hielp de bewoners met het eten geven van fruit, liet ze drinken, zette de tv aan of uit……maar inmiddels ben ik van mening veranderd, ik heb respect voor de manier waarop Annie met de bewoners omgaat. Ik kan dat niet, heb daar ook het geduld niet voor. Annie wordt bij thuiskomst door niemand begroet, en vanmiddag zag ik voor het eerst hoe moeilijk zij het daarmee nog steeds heeft.

Mijn moeder liet niemand achter, moeder kwam weer onder de mensen waardoor ze langzaam maar zeker weer een blijer mens werd. Natuurlijk heb ik een andere moeder teruggekregen, en het valt mij vaak ook zwaar om moeder zwaaiend voor het raam te zien staan bij het afscheid. Maar de pijn die Annie voelt bij het huiswaarts keren is niet te vergelijken met mijn gevoel als ik huiswaarts keer. Ik heb Annie een knuffel gegeven bij het afscheid, ik heb bewondering en respect gekregen voor Annie, en mijn mening voor honderd procent bijgesteld ten gunste van Annie……

Een kind kan de was doen…

Maar mijn kind niet. Toen moeder in februari naar het verzorgingshuis verhuisde bood oudste dochter aan oma’s was voortaan te doen. Afspraak was dat degene die oma’s was zou doen, dan ook oma’s wasmachine in huis kreeg. Dochter had zelf wel een wasmachine, maar die wist zijn eigen programma’s niet meer omdat hij al meer dan vierentwintig jaar ongebruikt op zijn plek stond weg te kwijnen. Vierentwintig jaar lang deed oma de was van kleindochter, en deze kon zo uit de tas de kast in.

Oma’s wasmachine verhuisde dus afgelopen februari naar kleindochter die met succes oma’s wasjes draaide. Tot vandaag. Met het freubelboek op zak gingen we een uurtje naar moeder terwijl de was zijn werk deed. Moeder voelde zich iets beter vandaag en was zichtbaar blij met haar freubelboek. Zó blij dat we een uur lang geen kind hadden aan moeder. Ze bleef de foto’s bekijken en opnoemen wie ze nog herkende van haar broers en zussen.

Rond vier uur keerden we huiswaarts, de was zou inmiddel ook wel uitgedraaid zijn. Dat was jammer genoeg niet zo dus begonnen we maar het eten voor te bereiden. Tja, sinds ik puppy oppas ben maak ik ook het eten maar klaar want dochter is niet echt een kok, ook al niet nee. Begrijp me niet verkeerd hoor, mijn dochter is nu eenmaal geen geboren huisvrouw. En dat bleek maar weer eens toen de wasmachine stopte en ik de was eruit haalde. Moest ik nou lachen of huilen…..er was weinig over van oma’s vesten, een pop zou ze nog net aankunnen. ‘ Ja, ik doe een speciaal programma voor deze was, zei dochter voor we vertrokken en daar vertrouwde ik helemaal op. Oma’s wasmachine is n.l computergestuurd, en het wassen ging al maanden goed. Één keer is het mis gegaan, maar dat kan de beste overkomen. Dochter had haar glasgordijnen op 90° gewassen, want ja, alles wat wit is moet op 90° had ze gehoord. Ze begreep maar niet wát er fout gegaan kon zijn toen ze haar vitrage weer voor de ramen hing.

Dat worden dus twee nieuwe vesten voor oma, want al is oma zo slank als een breinaald, in deze kledingstukken past ze écht niet meer in…….

Freubelen…

Mijn moeder noemde het freubelen als één van ons weer eens bezig was met knippen en plakken. Daar moet ik aan denken nu ik een boekje in elkaar aan het freubelen ben voor mijn moeder. Gisteren bezocht ik moeder en ze hing een beetje onderuit in een stoel. Op mijn vraag hoe haar dag was, antwoordde moeder dat ze zich verveelde, en dat ze het verschrikkelijk vindt om oud te worden. Ik voel dat ik steeds slechter word, ging moeder verder, en oprecht zeg ik dat het haar aan te zien is. En wéér neem ik mij voor moeder vaker te bezoeken. De dag er voor was mijn zoon met mijn schoondochter op bezoek geweest, en ook hij ziet oma achteruit gaan.

Moeder had aan haar kleinzoon vertelt dat ze nog graag deed puzzelen, en een puzzelboekje zou zeer welkom zijn om haar zinnen te verzetten. Nu wist ik dat er op moeders kamer nog een paar puzzelboekjes lagen, en daar kijkt ze nooit naar om. Toen ik moeder attent maakte op de boekjes zei moeder ” wat moet ik hier mee?…..en ik zei dat ze daarmee afleidend bezig kon zijn, al was het maar even. Je puzzelde toch altijd zo graag, deed ik een poging. Nou, niet dat ik weet, zei moeder…..dus laat ik het maar zo.

Ik ben een herinneringen boekje voor moeder aan het maken, foto’s, korte schrijfsels, en uitnodigingen voor bezoekers om een krabbel in het boekje achter te laten zodat ik met moeder kan praten over haar bezoek. Als ik moeder vraag of er nog iemand geweest is, weet ze dat niet meer. Dan vind ik chocola in haar la, of een bloemetje, maar moeder kan zich niet meer herinneren wie er geweest is. Misschien is het voor de visite ook leuk om wat in moeders freubelboekje achter te laten, het kan in ieder geval voor wat meer gespreksstof leiden.

( Op de foto geheel rechts mijn moeder. )

Erg hoor…oma’s…

Gelukkig ben ik niet de enige oma die er wakker van ligt als een van de kleinkinderen de wijde wereld intrekt. En dan heb ik het alleen nog maar over met vakantie gaan. Ja, het is weer zo ver, oudste kleinzoon is weer op weg naar Turkije. Over een paar uurtjes vertrekt zijn vlucht pas, maar voor hem begint de vakantie zodra hij de deur van thuis achter zich dicht trekt. Drieënvijftig dagen tel ik af tot hij weer terugkeert.

Nou geef ik toe dat ik een bezorgde oma ben, té bezorgd vaak, dat probeer ik te veranderen maar ik krijg het niet onder de knie. Dat kan nog wat worden als kleinzoon binnen afzienbare tijd gaat studeren in het buitenland. Want ook dat zit in de planning. En telkens weer tel ik de dagen tot zijn thuiskomst. Onlangs vroeg ik aan mijn dochter of zij zich nog kon herinneren of ik om haar ook zo bezorgd was als ze ergens heenging. Toen vertelde ze mij dat ze eens op schoolkamp ging, en dat ze het zo vreselijk koud had gehad die vier dagen, omdat ik absoluut niet wilde dat zij op een luchtbed op de grond zou slapen. Ik had er op school op gestaan dat zij op een stretcher zou slapen omdat ik slapen op een stenen vloer veel te koud had gevonden. ‘ Ik was de enige bij wie de wind onder mijn slaapplek doortrok vertelde mijn dochter, ik heb vier nachten liggen rillen van de kou’. Blijkbaar ben ik altijd een té bezorgde moeder geweest ook, want het bleef niet bij dit ene voorval, de aap kwam nogal kwiek uit de mouw.

Begin volgende maand wordt hij twintig, mijn kleinzoon. Dat viert hij dus ver van huis. Maar ik wens hem heel veel plezier op die dag, en ook op de rest van de drieënvijftig dagen dat hij geniet van zon, zee, vrienden en familie. Ik wens je een goede vlucht (19:40) toe kleinzoon, mijn mobiel staat al klaar om je van minuut tot minuut te kunnen volgen tot je op je plaats van bestemming bent.

( 19:53 ) Vertrokken.

(00:10 ) Turkse tijd geland.

9 Augustus…

Nog een paar dagen, dan verblijft moeder een half jaar in het verzorgingshuis. Wat zag ze er tegenop, maar wat is ze op haar plaats. Moeder was zoek toen wij vanmiddag bij haar binnenkwamen, maar ver weg kon ze niet niet zijn. Ik ga wel even kijken waar ze is, zei de middag verzorgster, en even later kwam ze binnen met moeder. Heel erg fijn om moeder zo opgewekt te zien binnenkomen. Moeder ging zitten bij haar vriendin van het eerste uur, Marie. Om moeder en Marie samen te zien is echt een genoegen. Ze houden elkaars handen vast en van de verzorgsters hoorden wij dat beide dames uren met elkaar praten, waarover dat ontgaat iedereen, maar samen hebben ze het reuze naar hun zin.

Zo ook weer vanmiddag, moeder verscheen op haar afdeling, en toen Marie moeder in het vizier kreeg riep ze ‘ Joke, ben je daar, kom eens even…. Marie vroeg aan moeder of ze vanmiddag mee wilde gaan naar Zwolle, om haar ouders te bezoeken. Marie is tweeennegentig en in de veronderstelling dat haar ouders nog leven. De manier waarop mijn moeder met Marie praat is zo liefdevol, dat moet je gezien en gehoord hebben om erdoor geraakt te worden. ‘ Joke, blijf je bij me, kom je bij mij zitten….mijn moeder pakt dan de hand van Marie vast, wrijft ‘m warm, en het ontroerd mij zeer om naar deze twee dames te kijken. Marie is een lieve vrouw die het soms allemaal teveel wordt. Dan is het zo mis met haar dat ze op haar kamer tot rust moet komen.

Op die momenten zie ik ook mijn moeder veranderen, dan wordt ze onrustig en verdrietig. Het gebeurt dat mijn moeder naar de kamer van Marie gaat om haar te troosten, haar hand vast te houden….

Zo ook vanmiddag, ik zag het zo aan en zag ook mijn lieve moeder die Marie op haar gemak stelde, haar meloen voerde en haar telkens op haar voorhoofd kuste. Je bent lief, zei moeder steeds tegen Marie, waarop Marie vroeg ” echt waar ?” Echt waar zei mijn moeder weer waarop de dames hun hoofden dicht tegen elkaar aan drukten. Ik ben blij dat zowel mijn moeder als Marie nog liefde kunnen geven en ontvangen. Ik ben niet meer teleurgesteld dat het tussen mijn moeder en mij nooit zo dik aangeweest is. Mijn moeder was geen zoen en kroelmoeder, nooit geweest. Ik heb haar dat vaak kwalijk genomen, maar dat kan ik opzij zetten door de manier waarop mijn moeder nu op haar manier lief is en liefde geeft aan Marie. Ik ben blij om mijn moeder gelukkig te zien. Mijn dochter en ik keken de twee zo eens aan, en toen moeder zich omdraaide vroeg mijn dochter, zeg oma, ik hoop dat je ons ook nog steeds lief vindt, waarop moeder zei, nog een tikkeltje liever…..

Toen we huiswaarts gingen en moeder ons begeleide tot de lift, riep Marie ‘ Joke, kom je zo weer ? Kun je je voorstellen dat wij moeder met een brede lach hebben uitgezwaaid……